Jaarverslag 2015

Schuldhulpverlening in beeld

Aanpak van recidive

Inleiding

leidraad vroegsignaleringTen opzichte van 2014 is het aantal recidivisten gestegen met 21% tot 5.200 mensen. En bij 14.500 klanten zat minimaal één niet-regelbare schuld in het totale schuldenpakket. Ook hier is sprake van een lichte groei. Schulden zijn in toenemende mate ingewikkeld en steeds moeilijker oplosbaar. De ontwikkelingen bij de niet of moeilijk oplosbare schulden worden door de NVVK op twee manieren gemonitord. Ten eerste, hoe vaak komt het voor dat mensen zich opnieuw bij de schuldhulpverlening melden, dus na afloop van een eerder doorlopen minnelijk of wettelijk traject. Dit wordt recidive genoemd.

Ten tweede, bij hoeveel mensen zien wij tenminste één schuld die om verschillende redenen (nog) niet op te lossen is. In de schuldhulpverlening wordt dan gesproken over niet-regelbare schulden. Het gaat dan om schulden waar de schulden niet voor kwijting in aanmerking komen. De schuldhulpverlening probeert in de praktijk deze mensen te ondersteunen om te voorkomen dat problematische schulden ontstaan of uit de hand lopen. Veel schuldhulpverlenende organisaties hebben beleid ontwikkeld, gericht op preventie en goede zorg na afloop van een traject, dat zich specifiek richt op deze groep.

 

Wiljon Welten, coördinator Schulddienstverlening, gemeente Helmond


Hoe ziet jullie doelgroep eruit?

“Mensen die zich opnieuw melden bij de schuldhulpverlening omdat er nieuwe schulden zijn ontstaan, zijn vergelijkbaar met andere groepen in de schuldhulpverlening. Maar we ervaren dat veel mensen, die terugkomen, ook op andere leefgebieden problemen hebben. Denk hierbij aan verslaving of serieuze psychische problemen. Voor veel mensen die opnieuw in de schulden komen geldt dat ze het beheren van hun inkomsten en uitgaven erg ingewikkeld vinden.”


Hoe zetten jullie daarop in?

“Onze inzet richt zich zowel op de “voor-“ als de “achterkant” van een schuldregeling. We willen mensen aan de voorkant graag vroeg in beeld krijgen en ervoor zorgen dat een situatie niet verder uit de hand loopt. Dat doen we samen met de ketenpartners in de stad. Maar we zetten ook in op de periode nà een schuldregeling. We willen mensen helpen dat zij financieel zelfredzaam worden en zelfstandig in staat zijn om hun inkomsten en uitgaven te balanceren. Voor deze groep heeft de gemeente extra ondersteuning beschikbaar gesteld.”


Wat levert het op?

“Zoals gezegd, we willen dat mensen niet alleen succesvol van hun schulden afkomen maar ook uit de schulden blijven. Door preventie voorkomen wij terugval. Dat zal niet voor iedereen op korte termijn mogelijk zijn. Soms zijn schulden - vooral bij recidive - blijvend en komen mensen er niet meer van af. Deze groep houden we in onze gemeente van meet af aan in beeld en leveren wij ondersteuning die op dat moment mogelijk is. Onze inzet is er ook op gericht aan al onze klanten het juiste perspectief te bieden.”

 


Samenwerking met wijkteams


Inleiding

leidraad vroegsignaleringGemeenten werken in toenemende mate met wijkteams, kleine groepen hulpverleners uit verschillende disciplines die in de wijk aanspreek- en steunpunt zijn voor de wijkbewoners. NVVK-leden weten van duizenden aanmeldingen bij wijkteams waar er ook sprake was van financiële problematiek. Dit cijfer zou voor heel Nederland veel hoger kunnen liggen. De wijkteams zijn een uitdaging én kans voor de schuldhulpverlening. Nu ontbreekt het wijkteams soms aan voldoende kennis over schulden en een verbinding met de organisaties die schuldhulpverlening uitvoeren in de gemeente. De wijkteams kunnen in een vroeg stadium een belangrijke rol spelen in het signaleren van problemen bij wijkbewoners. Er kan veel van de goede voorbeelden uit den lande worden geleerd.

Simone Poell, regiomanager, Kredietbank Limburg


Hoe ziet de doelgroep van de wijkservicepunten eruit?

“Een wijkservicepunt is een laagdrempelig, herkenbaar en toegankelijk centraal punt in de wijk. Daarom komen ook allerlei soorten burgers binnenlopen. Burgers komen soms alleen maar een kop koffie drinken, maar zij komen meestal informatie of advies vragen. De vragen en problemen waar wijkbewoners mee komen zijn vaak heel divers, even divers als de wijken waar de wijkservicepunten zijn ingericht. We weten wel dat bij ongeveer 80% van de zorgvragen, die bij wijkservicepunten binnenkomen, schulden een rol spelen.”


Hoe zetten jullie daarop in?

“Hoe we hierop inzetten hangt af van de wensen van de gemeente. De Kredietbank Limburg werkt in verschillende gemeenten waar het weer verschillend georganiseerd is. De ervaring is dat de financiële problematiek en de achterliggende oorzaken vaak te groot en te complex voor wijkservicepunten zijn om zelf op te pakken. In Maastricht zitten we bijvoorbeeld als schuldhulpverlening in de verschillende wijkservicepunten aan tafel met andere hulpverleners in de wijk. Wij kunnen meteen effectief hulpverlening bieden omdat direct de juiste kennis en expertise aanwezig is en in nauwe samenwerking en afstemming met de andere hulpverleners uit het sociaal domein die betrokken zijn.”


Wat levert het op?

“Het wijkservicepunt helpt ons zicht te krijgen op problemen waar burgers mee te kampen hebben en om deze zo vroeg mogelijk te herkennen. Daardoor kan de juiste hulpverlening worden ingezet en erger worden voorkomen. De wijkservicepunten werken preventief. Een groot winstpunt is, naar mijn idee, dat er structureel contact is met wijkbewoners, dat kwetsbare mensen in beeld zijn en vooral blijven. Er zijn korte lijnen met onze casemanagers waardoor kan worden voorkomen dat mensen weer terugvallen als na verloop van tijd weer problemen ontstaan.”



Schuldhulpverlening aan ZZP’ers


Inleiding

Meer zzp-ers in de problemenDe helft van de NVVK-leden meldt dat er in 2015 een toename is van het aantal ZZP’ers, een trend die al enkele jaren zichtbaar is. Dit is mede te verklaren door de ontwikkeling van de arbeidsmarkt. Voor de ZZP’ers in het bijzonder heeft het CBS vastgesteld dat het een groeiende groep is (12% van de beroepsbevolking) en dat hun inkomen vaak aanzienlijk lager ligt dan die van werknemers (gemiddeld 10% lager). Schuldhulpverlening aan Ondernemers is een vak apart. De schuldhulpverlener moet rekening houden met aanvullende eisen en randvoorwaarden en met aanvullende wettelijke bepalingen.


Ido van der Gragt, voorzitter landelijke Coöperatie Oxyz


Hoe ziet jullie doelgroep eruit?

“Wij doen sinds 2004 aan schuldhulpverlening voor ondernemers. Voorheen gecombineerd met particulieren, maar vanaf 2012 alleen nog voor zelfstandigen. Het overgrote deel bestaat uit ZZP’ers. Problemen hebben vaak te maken met een scheve verhouding tussen de omzet en de uitgaven. Het aantal ondernemers dat dit combineert met een baan in loondienst neemt toe. De gemiddelde schuldenlast voor de groep ZZP´ers ligt bij onze klanten rond de 90.000 euro.”


Hoe zetten jullie erop in?

“Eerst moet een stabiele situatie gecreëerd worden. Tijdens dat proces bepalen we de levensvatbaarheid van de onderneming en de ondernemingszin van de ondernemer. De insteek is het voorkomen van kapitaalvernietiging. Een onderneming die voortgezet kan worden is meer waard dan één die gedwongen wordt tot staken.”


Wat levert het op?

“Als de ondernemer met zijn onderneming door kan levert dat alle partijen iets op. Het gezin van de ondernemer, de klanten, eventuele werknemers en niet in de laatste plaats de schuldeisers die hun vordering niet of moeilijk betaald krijgen. Vaker zien wij dat de leverancier weer gaat leveren of dat de huurbaas blijft verhuren.”